De relatie tussen plasticreductie en CO2-uitstoot

De relatie tussen plasticreductie en CO2-uitstoot

In april 2021 heeft het Europees Parlement besloten dat de Europese Unie in 2050 klimaatneutraal moet zijn. Om dat doel te bereiken, moet de uitstoot van broeikasgassen zoals CO2 in 2030 met 55% zijn afgenomen ten opzichte van 1990. Voedselproductie en hieraan gelieerde activiteiten is verantwoordelijk voor 30% van de wereldwijde CO2-uitstoot. Dat betekent dat ook wij als foodservicemarkt een negatieve impact hebben. Hoe kunnen wij als branche onze verantwoordelijkheid nemen en dit ombuigen naar een positieve impact? In onze optiek is kennis het vertrekpunt. Daarom willen wij je met dit artikel meer inzicht geven in de impact van het thema plastic op deze uitstoot.

Wist je dat wereldwijd elke minuut 2 miljoen plastic tassen worden gekocht die vervolgens gemiddeld maar 12 minuten functioneel gebruikt worden. Plastic is een benaming voor alle kunststof materialen vanuit aardolie, aardgas en planten. Iedereen is bekend met de plastic soep in de oceanen die is gecreëerd door (wegwerp)plastic. Minder bekend is wellicht de schadelijke CO2-uitstoot die vrijkomt tijdens de gehele levenscyclus van dit product. De verwachting is dat in 2050 de productie van plastic verantwoordelijk is voor 15% van de totale wereldwijde CO2-uitstoot. In Europa alleen al is 30% van de gehele chemische industrie namelijk toegewijd aan de productie van plastic. Vanaf het jaar 1950 is er wereldwijd in totaal 8,3 miljard ton aan plastic geproduceerd. Om je een beeld te geven: dat is in gewicht 800.000 keer de Eiffeltoren. Vandaag de dag wordt 195 keer meer plastic geproduceerd in vergelijking met 1950. Meer dan de helft hiervan is na het jaar 2000 op de markt gebracht. De huidige toekomstvoorspellingen zien er niet rooskleurig uit, aangezien wordt verwacht dat in 2025 600 miljoen ton plastic geproduceerd zal worden. Dat is ongeveer twee keer het totale gewicht van de gehele wereldpopulatie. Het reduceren van plastic en dat in grote mate is daarom van groots belang.

Relatie tussen plasticreductie en CO2-uitstoot
Alle stappen in de levenscyclus van plastic stoten veel CO2 uit: de winning van de benodigde materialen, de productie en zelfs het afval. Daarnaast is het gebruik van plastic schadelijk voor de gezondheid van mensen.

De productie van plastic
De productie van plastic is één van de meest CO2-intensieve en snelst groeiende industrieën in de productiesector. Ruim 99% van al het wegwerpplastic op de wereld wordt gemaakt van de fossiele brandstoffen aardgas en aardolie. Voor de productie van één plastic literfles is bijvoorbeeld een kwart liter olie nodig. Bij de verbranding van fossiele brandstoffen komen veel broeikasgassen, waaronder CO2, vrij in de atmosfeer. In 2021 alleen al hebben wetenschappers gemeten dat door zowel de productie en de verbranding van plastic 850 miljoen ton broeikasgassen in de atmosfeer terechtkomen. Vanaf 2050 wordt geschat dat dit is opgelopen tot 2.8 miljard ton. Deze overmaat aan uitstoot is daarmee sterk verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde. Naast de uitstoot vanuit plasticproductie is de winning van aardgas en aardolie ook zeer schadelijk voor mens en dier. Zo is de winning van aardgas in Nederland de oorzaak van meerdere aardbevingen met negatieve gevolgen voor de mensen in de omliggende leefomgevingen. De winning van aardolie komt voornamelijk voor op zee, waarbij olierampen al diverse malen voor grote ecologische problemen hebben gezorgd.

Plastic in de natuur
Plastic is een kunststof dat niet vergaat, maar uit elkaar valt in microplastics: stukjes die kleiner zijn dan een halve centimeter. Microplastics komen via de bodem, lucht en water in ons eten en drinken terecht. Vissen en schaaldieren krijgen dit vervolgens ook weer binnen, waardoor het via consumptie van deze dieren ook weer in ons lijf terecht komt. Het is nog niet duidelijk in hoeverre microplastics schadelijk zijn voor mensen. Feit is wel dat schadelijke stoffen zich makkelijk kunnen vastklampen aan microplastics, waardoor bacteriën en virussen zich gemakkelijk kunnen verspreiden en zo de gezondheid van mensen aantasten.

Plastic afval
Aan het einde van de levenscyclus wordt plastic verbrand, gerecycled of gestort op vuilnisbelten. In totaal wordt 12% van al het stadsafval op aarde ongecontroleerd in de open lucht verbrand. Hierbij komen veel schadelijke stoffen vrij, waaronder CO2. Deze stoffen zijn extreem toxisch voor mensen, gezien het feit dat na blootstelling de kans op het krijgen van kanker met 19% wordt vergroot. Daarnaast kan langdurig contact met deze stoffen voor onvruchtbaarheid en neurologische schade bij mensen zorgen.

Uiteindelijk wordt slechts 5% van al het plastic gerecycled. Recyclen houdt in dat gebruikt plastic omgesmolten wordt voor hergebruik. Hoewel het gedachtegoed rondom recyclen een stap in de goede richting is, geeft het eindproces niet het gewenste effect. In de praktijk is het namelijk moeilijk en duur om te recyclen, omdat er zoveel verschillende vormen, maten en kleuren plastic gescheiden moeten worden. Daarnaast komen er bij de omsmelting van plastic opnieuw schadelijke broeikasgassen vrij.

Al het overgebleven plastic op de wereld wordt of in de natuur gestort of blijft op vuilnisbelten liggen. Zelfs dan blijft het product schadelijke stoffen uitstoten. Zo heeft een studie uit 2018 aangetoond dat zonlicht ervoor zorgt dat het broeikasgas methaan ontsnapt uit het plastic. De hoeveelheid uitstoot per plastic product is relatief laag, maar door de enorme hoeveelheid plastic die rondzwerft op aarde zijn de gevolgen toch groot.

Oplossingen
Plastic is dus een toxisch product dat tijdens de gehele levenscyclus schadelijk is voor mens en milieu. In 2019 hebben 75 grote foodbedrijven de Plastic Pact onderkent. Hierin claimen zij dat ze bewust minder plastic gaan gebruiken binnen hun assortimenten. Toch is er argwaan vanuit critici die dit pact zien als een marketingstunt.

Hoewel het recyclen van plastic een stap in de goede richting is, zijn andere oplossingen idealer. Een voorbeeld hiervan is het initiatief van de online supermarkt Pieter Pot. Door het gebruik van glazen verpakkingen heeft Pieter Pot een circulair systeem bedacht. Hiermee bespaart het enorm veel CO2-uitstoot en stimuleert het om geen plastic te gebruiken voor verpakkingen van eten zoals dat in supermarkten wordt aangeboden. En uiteindelijk is dat de oplossing waar de wereld naar moet streven: een circulair systeem voor plastic.

In de zomer van 2021 heeft Marketing4Results het thema plasticreductie centraal gesteld tijdens een co-creatie sessie waarvoor Nadine Mooren van Plastic Bank de inleiding verzorgde. Met alle aanwezigen zijn 150 ideeën ontstaan om plastic in foodservice te reduceren. Een aantal van deze ideeën zijn uitgewerkt tot oplossingen die in dit e-magazine worden gedeeld.

Klik hieronder op de afbeelding om de infographic in PDF te openen: