Co-creatie sessie 5: plasticreductie in foodservice
De hoeveelheid plastic die elk jaar wereldwijd wordt geproduceerd, is volgens Plastic Soup Foundation binnen de duur van één mensenleven explosief gestegen: van 2 miljoen ton in 1950 tot 386 miljoen ton in 2019. Meer dan de helft van al het plastic dat ooit is geproduceerd is pas ná het jaar 2000 op de markt gebracht. Naar verwachting zal de productie nog verder stijgen naar zo’n 600 miljoen ton in 2025. Hoe gaan we zorgen voor een reductie van deze hoeveelheden in foodservice?
Dat is de uitdaging waar we tijdens de vijfde co-creatie sessie op 7 juli 2021 samen met klanten, relaties en iedereen die hier interesse in heeft oplossingen voor hebben bedacht. Marketing4Results heeft in totaal 6 sessies georganiseerd over thema’s die een grote impact op de toekomst van onze foodservicemarkt hebben. Andere thema’s zijn voedselverspilling als dat klaar is, true pricing, onderwijs en inclusiviteit. Deze themasessies zijn voorafgegaan door een introductie over het creëren van bewustwording rondom duurzaam en betekenisvol ondernemen.
De gemiddelde Europeaan gooit jaarlijks 174 kilo verpakkingsafval weg waarvan 19% uit plastic bestaat. Dat wil dus zeggen dat wij in Europa gemiddeld per persoon elk jaar 33 kilo afgedankte plastic verpakkingen op de plasticafvalberg gooien. Verreweg het meeste plastic, bijna 40%, wordt gebruikt voor verpakkingsmateriaal.
Pasgeleden is de Plastic Waste Makers Index gepubliceerd waarmee plasticproducenten vanuit zowel staatsbedrijven als multinationals in kaart zijn gebracht. Uit deze index blijkt dat twintig bedrijven verantwoordelijk zijn voor de productie van 55% van al het wegwerpplastic-afval in de wereld. Voor degene die benieuwd is wie de twijfelachtige eer heeft van de eerste plaats: het oliebedrijf ExxonMobil is de grootste vervuiler die 5,9 miljoen ton plastic afval produceerde.
“Elke minuut verdwijnt een vuilniswagen vol plastic in de oceaan.”
Maar wat een complex thema is plastic! Daar kwam Teun van der Keuken, bij iedereen wel bekend vanuit zijn rol bij Keuringsdienst van Waarde en de oprichting van Tony’s Chocolonely, ook achter toen hij de documentaireserie De Vuilnisman ging maken. Als je dit nog niet gezien hebt en meer wil weten over de verschillende soorten afval en afvalstromen, kijk dan hier de zes afleveringen terug.
Met dit artikel willen we je graag inspireren aan de hand van diverse voorbeelden over oplossingen die op dit moment al ingezet worden door bedrijven om plastic te voorkomen, te verwerken en op te ruimen.
Voorkomen
De beste manier om plastic in het milieu te bestrijden, is voorkomen dat het er überhaupt in belandt. De Nederlandse supermarkten hebben samen met het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) in februari 2019 afgesproken dat er in 2025 20% minder verpakkingsmateriaal in de supermarkt ligt. Verpakkingen moeten voor 95 procent recyclebaar zijn, waarbij het plastic voor de helft uit gerecycled materiaal bestaat.
In dat kader kondigde Albert Heijn in maart aan dat zij gaan stoppen met de plastic zakjes bij de groente- en
Recentelijk is bekend geworden dat buurtwinkel STACH een nieuwe vestiging in Amsterdam gaat openen waarin geen single-use plastic waterflesjes meer verkocht gaan worden. Niet alleen het water, maar ook frisdrank kan zelf getapt worden dankzij de samenwerking met KRNWTR+. Zo slaan beide partijen de handen ineen om een sociale verandering in gang te zetten, namelijk het onnodige gebruik van single-use flesjes.
Maar ook fabrikanten zetten stapjes om plastic te voorkomen. Zo kondigde Campina pasgeleden aan te gaan stoppen met de plastic dop op de verpakkingen van biologische melk, karnemelk en yoghurt, wat de productie van miljoenen plastic draaidoppen scheelt. Daarmee zijn de melkverpakkingen terug bij af, aangezien eind twintigste eeuw een melkverpakking zonder draaidop de gangbare variant was. Hoewel het natuurlijk heel goed is dat er minder plastic wordt gebruikt, moet je bij zulk soort communicatie wel oppassen dat je niet aan greenwashing doet, want op social media worden er wel wat meningen over deze stap gegeven.
Ook Earth Water heeft recentelijk een besluit met impact genomen: ze gaan stoppen met het produceren en verkopen van 5 miljoen plastic flesjes per jaar. Dat is goed voor meer dan 50% van hun omzet. Het bedrijf heeft heel lang geroepen dat zij niet verantwoordelijk voor het plastic afval zijn, maar de eindgebruiker doordat zij het moeten inleveren, opruimen, etc. Maar uiteindelijk begint een beter milieu niet alleen bij jezelf, maar ook bij de producent. De filosofie van Earth Water is dan ook dat als je de kans hebt om iets te veranderen, doe dat dan ook. Als er geen plastic is, kan dat namelijk ook niet worden weggegooid.
Verwerken
Een andere optie voor het reduceren van plastic is om dit te gebruiken als grondstof voor nieuwe producten. Vanaf juni 2020 dragen de medewerkers van Albert Heijn duurzaam geproduceerde bedrijfskleding. De medewerkers hebben de bedrijfskleding beoordeeld op draagcomfort en bewegingsvrijheid en er werd getest in verschillende designs. Albert Heijn heeft hierbij samengewerkt met Schijvens, een familiebedrijf dat sinds 1863 bedrijfskleding ontwerpt. Zij maken bedrijfskleding uit afgedragen of versleten kleding in combinatie met gerecycled PET. In 2021 heeft ook NS alle medewerkers van de NS-stationswinkels Kiosk, Stationshuiskamer en Julia’s van nieuwe polo’s, T-shirts, vesten en schorten voorzien die wederom zijn gemaakt door Schijvens. De nieuwe collecties zien er nog hetzelfde uit, alleen het circulaire labeltje aan de zijkant verraadt de herkomst.
Uit een compleet andere branche komt het voorbeeld van Plastic Whale. Dit bedrijf is opgericht om plastic uit de Amsterdamse grachten te laten vissen om er vervolgens boten van te maken. Met die boten worden weer Plastic-fishing excursies aangeboden waarmee nog meer plastic uit het water gehaald kan worden.
Opruimen
Tot slot kan plastic ook worden opgeruimd, waardoor het uit het milieu wordt gehaald. Vooral in ontwikkelingslanden zijn er nogal wat initiatieven opgezet voor het opruimen van plastic. Zo heeft de overheid in de stad Surabaya in Indonesië een programma geïnitieerd om plastic flessen te recyclen en het publieke bewustzijn te vergroten. Een busrit van één uur kost drie grote flessen of tien plastic bekers. Op dit moment maken meer dan 15.000 passagiers gebruik van dit initiatief. Zij reizen wekelijks gratis door plastic in te wisselen.
In India creëerde het bedrijf Thinkscream een oplossing voor het afval- en connectiviteitsprobleem. De ‘slimme afvalbak’ geeft een WiFi-connectie in ruil voor afval. Op het moment dat afval wordt weggegooid in de afvalbak, activeert een sensor de WiFi-router. De afvalbak geeft een code voor gebruikers om in te loggen op het WiFi-netwerk. In ruil voor afval kunnen gebruikers dan 15 minuten gebruikmaken van de WiFiverbinding.
In Mexico-stad kunnen bewoners hun afval inwisselen voor voedselvouchers. Die voedselvouchers kunnen worden ingeleverd bij lokale boeren die het voedsel verkopen en zij worden weer gesubsidieerd door de lokale overheid. De overheid verkoopt het ingezamelde afval aan recyclefabrieken. Op deze manier hoopt de overheid 
Wat dichter bij huis kunnen in Rome reizigers plastic flessen recyclen in ruil voor een metrokaartje. Iedere fles heeft een inruilwaarde van € 0,05. Door een fles in een statiegeldautomaat te gooien, krijgt men korting op een metrokaartje. Om een ‘gratis’ metrokaartje van € 1,50 te bemachtigen, moeten er dus dertig flessen ingeruild worden. Op deze manier probeert Rome zijn afvalcrisis op te lossen.
En misschien hebben je de geweldige beelden tijdens het EK ook gezien van de Schotse voetbalfans die Londen na een uitbundig voetbalfeest opruimen. Laten het misschien 20 Schotten zijn geweest van de duizenden die er waren: het doet wel iets met de beeldvorming over het opruimen van je rotzooi en wie weet doet goed voorbeeld goed volgen!
De Efteling is momenteel aan het kijken hoe ze plastic flessen uit afval kunnen halen via de bestaande Holle Bolle Gijzen. Hierbij hoeft de gast het afval dus niet te scheiden. Deze nascheidingstechniek moet minimaal in staat zijn om PET-flesjes en blikjes schoon te scheiden van het overige afval. Van het totale gastafval is namelijk zo’n 15% PET-flessen en 5% blik, waardoor de milieuwinst van het apart inzamelen van deze stromen hoog is.
“Van de jaarlijks 900 miljoen verkochte kleine plastic flesjes in Nederland vinden er 100 miljoen de prullenbak niet en eindigen als zwerfafval.”
Tot slot een mooi voorbeeld hoe ook één persoon impact kan hebben. Dirk Groot veranderde zes jaar geleden van mopperaar op zwerfafval in een activist die anderen inspireert en de aanpak van deze vervuiling naar een hoger niveau heeft getild. Deze Zwerfinator raapt namelijk afval. Dat klinkt niet zo spannend, want iedereen kan het. Maar het slimme is: Groot brengt dat afval allemaal in kaart in de app Litterati. Iedereen kan daaro
Vervolgstap
Nadat de context over het thema ‘voedselverspilling’ middels bovenstaande voorbeelden is geschetst, heeft Nadine Mooren, director partnership relation van Plastic Bank, de inleiding van deze co-creatie sessie verzorgd. Deze organisatie heeft sinds 2013 van plastic een betaalmiddel gemaakt. Ze zijn ondertussen actief in 5 landen, van de meest verontreinigde landen ter wereld, werken aldaar met 17.000+ verzamelaars en hebben inmiddels al ruim een miljard flessen oceaanplastic gestopt.
Na deze inleiding hebben de aanwezigen oplossingen bedacht, geselecteerd en uitgewerkt voor de volgende vraagstukken:
- Hoe kunnen we plastic voorkomen of reduceren in het begin van de keten bij boer, producent en/of grossier?
- Hoe kunnen we plastic voorkomen of reduceren aan het eind van de keten van foodservice-outlet tot consument?
- Hoe kunnen we plastic in de keten (samen) opruimen?
De meer dan 150 ideeën die zijn aangedragen vind je in dit document . De ideeën die verder zijn uitgewerkt tot concrete(re) oplossingen komen in ons e-magazine dat we binnenkort gaan uitgeven.
Wil jij na het lezen van deze ideeën met één of meerdere ideeën aan de slag voor het bedrijf waar je werkt of een oplossing samen met een ander bedrijf in foodservice oppakken? Graag! Wat wij willen is dat er beweging ontstaat, ook al is het maar een heel klein beetje!
